Hi bạn, Polyp dạ dày là những khối tăng trưởng bất thường tại lớp niêm mạc dạ dày. Hầu hết các polyp dạ dày thực sự không trở thành ung thư. Tuy nhiên, một số loại có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày trong tương lai như polyp u tuyến.

Bệnh polyp dạ dày là gì?

Polyp dạ dày (tên tiếng Anh: stomach polyp) là sự phát triển bất thường của các tế bào biểu mô dạ dày. Các tế bào này hình thành nên những khối u trên lớp niêm mạc trong lòng dạ dày. Phần lớn các polyp dạ dày đều lành tính nhưng theo thời gian một số polyp đột biến và có nguy cơ phát triển thành ung thư dạ dày như polyp tuyến.

Polyp dạ dày có thể lành tính hoặc hóa ác tính khi phát triển lớn. (Ảnh minh họa sưu tầm)

Polyp dạ dày không phải là ung thư nhưng có thể tiến triển thành ung thư dù tỷ lệ rất thấp. Một số loại polyp có thể là tiền thân của ung thư dạ dày như polyp tuyến, đặc biệt là đa polyp. Mặc dù hiếm gặp, các loại polyp này có khả năng phát triển thành ung thư. Vì sự biến đổi ác tính không thể phát hiện bằng những thăm khám thông thường, nên tất cả các polyp thấy khi nội soi cần được loại bỏ.

Polyp trong dạ dày thường được phát hiện tình cờ khi nội soi dạ dày vì chúng không gây ra bất kì dấu hiệu, triệu chứng cho người bệnh. Polyp phát triển lớn có thể gây ra các biến chứng ở dạ dày như xuất huyết tiêu hóa, bán tắc ruột hoặc tắc ruột.

Phân loại polyp dạ dày

Polyp dạ dày thường gặp nhất là polyp biểu mô, bao gồm polyp tăng sản, polyp tuyến đáy vị (FGP), đa polyp tuyến gia đình (FAP) và polyp tuyến. Các polyp bắt nguồn dưới biểu mô thường hiếm gặp, có thể bao gồm u tế bào đệm, u thần kinh, u lipoma,…

Polyp dạ dày được chia thành các loại sau:

Polyp tăng sản

Polyp tăng sản (hyperplastic polyp) hình thành do phản ứng tăng sinh biểu mô bề mặt dạ dày, chiếm hơn 75% trong các loại polyp trong dạ dày. Nguy cơ hình thành polyp ở cả nam và nữ là tương đương nhau và hay gặp ở người trên 60 tuổi.

Nguyên nhân hình thành polyp tăng sản thường liên quan đến các bệnh lý về dạ dày, bao gồm:

• Viêm dạ dày mạn tính.
• Viêm dạ dày tự miễn.
• Thiếu máu ác tính.
• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori: 80% các polyp tăng sản sẽ nhỏ lại sau khi điều trị diệt vi khuẩn HP dạ dày.

Polyp tăng sản có thể hình thành ở bất cứ vị trí nào của dạ dày, có thể có một hoặc nhiều polyp, có cuống hoặc không có cuống, có đường kính nhỏ hơn 2mm. Polyp nhỏ có màu sắc giống niêm mạc dạ dày bình thường, polyp lớn thường có màu đỏ.

Polyp tăng sản hầu hết không có nguy cơ trở thành ung thư, tỷ lệ ác tính từ 1,9- 19%. Đối với trường hợp polyp nhỏ hình thành do nhiễm vi khuẩn HP, người bệnh sẽ được điều trị diệt HP. Đối với các polyp có kích thước từ 0,5cm đến 2cm, bác sĩ nội soi sẽ quyết định xem có nên cắt polyp hay không dựa vào kích thước của tổn thương và tiền sử bệnh lý thông qua thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng.

Polyp tăng sản được xem là loại polyp dạ dày lành tính. (Ảnh minh họa sưu tầm)

Polyp tuyến đáy vị

Polyp tuyến đáy vị (fundic gland polyp) là những nang tuyến thân vị bị giãn được lót bởi các tế bào chính và tế bào viền của đáy vị. Polyp tuyến đáy vị chiếm khoảng 47% trong các loại polyp dạ dày. Nguy cơ hình thành polyp tuyến đáy vị tăng trong độ tuổi từ 40-70.

Hình ảnh nội soi và tế bào polyp tuyến đáy vị dạ dày. Nguồn: sưu tầm National Library of Medicine

Polyp tuyến đáy vị thường gặp ở phình vị hoặc thân vị của dạ dày, kích thước 2-3mm, là loại polyp dạ dày không có cuống, có thể lẫn vào khe giữa các nếp gấp, màu sắc giống như màu niêm mạc của dạ dày. Có thể gặp một vài polyp riêng lẻ hoặc rất nhiều polyp xảy ra liên quan đến bệnh đa polyp tuyến có tính chất gia đình (FAP), bệnh đa polyp tuyến liên quan đến MUTYH (MAP), ung thư biểu mô tuyến dạ dày và bệnh đa polyp đoạn gần của dạ dày (GAPPS).

Polyp tuyến đáy vị xảy ra từ 20-100% ở bệnh nhân FAP và 11% ở bệnh nhân MAP. Polyp tuyến đáy vị ít khi chuyển thành loạn sản và ác tính vì vậy không cần cắt bỏ khi không có biến chứng.

Đa polyp tuyến gia đình

Đa polyp tuyến có tính chất gia đình (familial adenomatous polyposis – FAP) là một rối loạn di truyền hình thành rất nhiều polyp, thường gặp ở đại tràng và gây ra ung thư biểu mô đại – trực tràng ở độ tuổi 40, hiếm gặp ở dạ dày.

Mặc dù hiếm gặp, nhưng đa polyp có tính chất gia đình có nhiều khả năng phát triển thành ung thư. Ung thư hay xảy ra với một polyp tuyến dạ dày có đường kính trên 2cm hoặc mô bệnh học có nhung mao. Vì sự biến đổi ác tính không thể phát hiện bằng cách kiểm tra định kỳ nên sẽ tiến hành cắt polyp qua nội soi với polyp ở mọi kích thước.

Đa polyp tuyến có tính chất gia đình cần được loại bỏ khi nội soi. (Ảnh minh họa sưu tầm)

Polyp u tuyến dạ dày

Polyp u tuyến dạ dày (adenomatous polyp) là những tổn thương tiền ung thư dạ dày (polyp dạ dày ác tính). Polyp u tuyến dạ dày có thể là biến chứng của các bệnh lý như viêm teo dạ dày và chuyển sản ruột. Polyp hình thành riêng lẻ và có ở bất cứ vị trí nào của dạ dày, thường được tìm thấy trong hang vị dạ dày.

Hình ảnh nội soi và giải phẫu bệnh của polyp u tuyến dạ dày. Nguồn: sưu tầm PubMed Central

Tỷ lệ tiến triển thành ung thư của polyp u tuyến là từ 28-40%, với polyp có kích thước lớn hơn 2cm và có mô dạng nhung mao. Sự hiện diện của loạn sản nặng có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư dạ dày xâm lấn cả trong polyp và trong toàn dạ dày.

Do nguy cơ ác tính của polyp u tuyến cao, các khuyến cáo điều trị bao gồm cắt bỏ hoàn toàn u tuyến, kiểm tra toàn bộ niêm mạc dạ dày, sinh thiết tế bào để tìm các bất thường.

Tìm hiểu thêm về: Triệu chứng polyp dạ dày