Rò hậu môn là bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng xuất hiện một hoặc nhiều đường thông bất thường giữa ống hậu môn và da xung quanh hậu môn. Đây thường là di chứng của một áp xe (ổ mủ) ở hậu môn – trực tràng không được điều trị, sau một thời gian áp xe vỡ ra và tạo thành đường rò.

Áp xe xảy ra khi các tuyến nhỏ tạo chất nhờn nằm ngay bên trong hậu môn bị tắc và nhiễm trùng. Ngoài ra, rò rỉ hậu môn có thể do các bệnh lý tiêu hóa khác gây ra như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, ung thư hậu môn,…

Nguyên nhân rò hậu môn thường là do áp xe tuyến hậu môn.

Tuyến hậu môn nằm giữa cơ vòng hậu môn trong và ngoài, tiết dịch vào ống hậu môn. Nếu ống tuyến này bị tắc nghẽn, vi khuẩn đường ruột tích tụ tạo thành một túi chất lỏng và mô bị nhiễm trùng sưng lên gọi là áp xe.

Áp xe vùng hậu môn – trực tràng nếu không được điều trị có thể lan đến bề mặt da tạo thành một đường rò. Khi áp xe vỡ hay được rạch tháo mủ sẽ tạo thành một đường thông từ lỗ trong (ống tuyến) với lỗ ngoài (nơi áp xe vỡ) qua một đường rò.

Những nguyên nhân rò hậu môn phổ biến

Biến chứng của nhiễm trùng áp xe là một trong những nguyên nhân rò hậu môn. Nhiễm trùng tại vùng hậu môn – trực tràng tạo thành các ổ áp xe. Các đường rò nguyên phát hoặc thứ phát hình thành sau áp xe nếu bệnh không được điều trị đúng cách và triệt để.

Sự hình thành ổ áp xe tại trực tràng và rò hậu môn là hai giai đoạn của một quá trình bệnh lý. Trong đó, ổ áp xe xuất hiện ở giai đoạn cấp tính, lỗ rò hậu môn được tìm thấy khi bệnh mạn tính, tái đi tái lại nhiều lần. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm ổ áp xe tại trực tràng là một trong những biện pháp phòng tránh bệnh rò hậu môn hiệu quả nhất.

Những nguyên nhân rò hậu môn ít phổ biến hơn bao gồm:

• Bệnh Crohn hoặc một số bệnh viêm ruột khác.
• Bệnh lao: người bệnh có tiền sử lao phổi, lao ruột hay lao nội tạng làm tăng nguy cơ mắc bệnh rò hậu môn. Triệu chứng rò hậu môn do lao có đặc tính hình thành nhiều lỗ rò ngoài, kèm với mảng da xám xịt.
• Viêm túi thừa: nhiễm trùng các túi thừa ở đại tràng.
• Viêm tuyến mồ hôi mủ: một tình trạng bệnh lý ở da gây ra áp xe và sẹo.
• Chấn thương: như dị vật hậu môn – trực tràng, nứt hậu môn, xạ trị,…
• Ung thư: rò cạnh hậu môn có thể do các bệnh lý nghiêm trọng gây ra như ung thư ống hậu môn, ung thư trực tràng, ung thư tuyến tiền liệt hoặc ung thư các tạng trong ổ bụng,…
• Bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Biến chứng sau phẫu thuật trĩ, cắt tầng sinh môn sau sinh,…
• Một số yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh: táo bón mạn tính, vệ sinh vùng hậu môn không đúng cách, đã từng phẫu thuật tại vùng hậu môn – trực tràng,…
• Rò trực tràng – âm đạo có thể là thứ phát sau bệnh Crohn, chấn thương phụ khoa, tia xạ hoặc ung thư. Bệnh rò hậu môn ở trẻ sơ sinh thường do bẩm sinh và xuất hiện phổ biến ở bé trai.

Những ai có nguy cơ bị bệnh rò hậu môn?

Người mắc một số bệnh lý ống tiêu hóa dưới hoặc vùng hậu môn làm tăng nguy cơ bị rò hậu môn, đặc biệt là người mắc bệnh áp xe hậu môn nếu không được điều trị kịp thời. Một số bệnh lý làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Viêm đại tràng
• Viêm túi thừa
• Bệnh Crohn
• Bệnh lao
• Xạ trị ung thư đại – trực tràng, ung thư tuyến tiền liệt
• Nhiễm HIV

Rò hậu môn có thể do ung thư vùng hậu môn hoặc trực tràng, ngoài ra, nếu không được điều trị sớm, bệnh rò hậu môn cũng có nguy cơ tiến triển thành ung thư hậu môn. Vậy nên, đối với người bệnh rò hậu môn tái phát nhiều lần, bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên thực hiện nội soi tiêu hóa hoặc tầm soát ung thư hậu môn định kỳ.

Dịch vụ nội soi hậu môn hoặc tầm soát ung thư sẽ dựa vào tiên lượng ở mỗi bệnh nhân, và thời gian thực hiện định kỳ cũng khác nhau. Bạn nên đến các phòng khám hoặc bệnh viện uy tín để được bác sĩ tư vấn thời gian tầm soát phù hợp.