Hẹp môn vị là tình trạng cơ môn vị dạ dày bị phì đại (to và dày lên) bất thường. Môn vị bị thu hẹp dẫn đến tình trạng thức ăn xuống ruột non bị cản trở, đôi khi sẽ trào ngược lên thực quản. Hẹp môn vị có thể dẫn đến nôn ói, mất nước, sụt cân, đầy bụng, ăn không tiêu, giãn dạ dày,… Ngoài ra, bệnh hẹp môn vị còn gọi là hẹp môn vị phì đại.

Nguyên nhân gây ra bệnh hẹp môn vị vẫn chưa được xác định cụ thể, tuy nhiên tính di truyền và môi trường xung quanh có thể xem là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh hẹp môn vị. Đối với trẻ sơ sinh, hẹp môn vị không xuất hiện trong khoảng thời gian mang thai, bệnh chỉ phát triển sau khi sinh vài tuần.

Nguyên nhân hẹp môn vị là gì?

Có nhiều nguyên nhân hẹp môn vị nhưng phần lớn các trường hợp liên quan đến viêm dạ dày – tá tràng cấp tính. Tuy nhiên, sau khi hết viêm thì môn vị sẽ hoạt động lại bình thường, ví dụ như các đợt viêm cấp tính do rượu, ngộ độc thực phẩm.

Trước đây, loét tá tràng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh hẹp môn vị phì đại, chiếm khoảng 5 – 15% do các ổ viêm loét to, xơ chai gây biến dạng và chít hẹp môn vị. Hiện nay, do những nghiên cứu về cơ chế bệnh sinh và kiến thức điều trị bệnh viêm loét mới, hẹp môn vị do loét đã giảm đáng kể (khoảng 2 – 5%).

Một số trường hợp do loét dạ dày – tá tràng hoặc loét bờ cong nhỏ giữa tá tràng và dạ dày lâu ngày làm cho tá tràng bị xơ hóa, co kéo gây chít hẹp môn vị (loét hành tá tràng xơ chai).

Ung thư hang – môn vị là trường hợp hẹp môn vị ác tính gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. Tỷ lệ ung thư vùng hang – môn vị hay gặp trong ung thư dạ dày chiếm khoảng 20 – 60%. Các khối u sẽ gây chít hẹp lòng môn vị kèm theo viêm sẽ khiến thức ăn và chất lỏng khó di chuyển xuống ruột. Do đó, tầm soát ung thư dạ dày định kỳ nhằm phát hiện ung thư giai đoạn sớm, giúp ngăn ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây tắc nghẽn môn vị trong và ngoài dạ dày bao gồm:

• Trong dạ dày: u lành tính môn vị (thường là các polyp môn vị), hang vị bị tụt xuống gây bịt kín môn vị, sa niêm mạc dạ dày qua lỗ môn vị, seo cơ hang vị, hẹp môn vị phì đại, hạch trong bệnh Hodgkin (là một dạng ung thư xuất hiện các khối u lympho ác tính), sẹo bỏng dạ dày do uống phải axit hoặc chất kiềm.
• Ngoài dạ dày: mô tụy lạc chỗ vùng môn vị, u tụy xâm lấn môn vị – tá tràng, viêm dính quanh tá tràng do viêm túi mật, hậu phẫu túi mật,…

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh hẹp môn vị dạ dày

Một số yếu tố liên quan đến di truyền, thói quen hoặc lối sống cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc hẹp môn vị như:

• Giới tính: hẹp môn vị thường xuất hiện ở bé trai nhiều hơn bé gái, đặc biệt là con đầu lòng.
• Chủng tộc: phổ biến ở người da trắng gốc Bắc Âu, ít gặp hơn ở người da màu và hiếm gặp ở người châu Á.
• Sinh non: tỷ lệ trẻ sinh non mắc bệnh hẹp môn vị cao hơn so với những trẻ sinh đủ tháng. Trẻ sinh trước tuần thứ 37 của thai kỳ sẽ có khả năng mắc bệnh cao hơn.
• Tiền sử gia đình: Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn trong một số gia đình có người thân đã từng bị hẹp môn vị. Tính di truyền cho thấy bệnh phát triển khoảng 20% ở con trai và 10% đối với con gái của các bà mẹ đã từng mắc bệnh này.
• Hút thuốc lá: phụ nữ hút thuốc lá khi mang thai hoặc chịu ảnh hưởng của khói thuốc lá cũng làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh hẹp môn vị.
• Sử dụng thuốc kháng sinh sớm: trẻ sơ sinh được sử dụng một số loại thuốc kháng sinh trong những tuần đầu tiên sau khi sinh sẽ có nguy cơ mắc bệnh hẹp môn vị cao hơn, ví dụ như sử dụng kháng sinh erythromycin để điều trị bệnh ho gà ở trẻ. Ngoài ra, thai phụ sử dụng các loại thuốc kháng sinh trong những tháng cuối thai kỳ cũng sẽ ảnh hưởng đến trẻ.
• Cho trẻ bú bình: một số nghiên cứu năm 2012 của Viện Y tế Quốc gia cho rằng trẻ bú bình với sữa công thức sẽ làm tăng nguy cơ hẹp môn vị cao gấp 4 lần so với trẻ bú mẹ.

Trong một số ít trường hợp, tắc nghẽn môn vị do phù nề có thể đến từ bệnh loét dạ dày – tá tràng hoặc một rối loạn không phổ biến như dị ứng thực phẩm, ví dụ như viêm dạ dày ruột tăng bạch cầu ái toan.

Nếu bạn nằm trong những yếu tố làm tăng nguy cơ bị hẹp môn vị, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và dịch vụ nội soi dạ dày để được theo sõi, chăm sóc cà phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm.