Trào ngược dạ dày là một trong các bệnh lý tiêu hóa diễn tiến thầm lặng, có thể để lại những tổn thương nghiêm trọng nên cần được phát hiện và điều trị sớm.

Nguyên nhân của trào ngược dạ dày thực quản là do cơ thắt thực quản dưới không đóng kín, thức ăn cùng các chất dịch và axit dạ dày sẽ trào ngược trở lại thực quản. Axit trào ngược từ dạ dày vào thực quản sẽ kích thích niêm mạc thực quản và gây viêm thực quản.

Cơ thắt thực quản dưới (LES) là một vòng cơ tròn ở cuối thực quản có chức năng co thắt khiến dịch dạ dày không thể trào ngược trở lại thực quản. Khi nuốt, cơ LES sẽ giãn ra để thức ăn và chất lỏng chảy vào dạ dày, sau đó cơ vòng đóng lại.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược thực quản hình thành chủ yếu do các nguyên nhân gây bệnh sau đây:

• Do thói quen ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh: Theo các chuyên gia, hầu hết trường hợp mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản đều là do thói quen ăn uống và sinh hoạt sai cách. Việc thường xuyên ăn thức ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ và ít rau xanh,… chính là tác nhân khiến dạ dày bị kích thích dẫn đến chứng trào ngược. Không những thế, thói quen ăn quá no hoặc ăn quá nhanh cũng là nguyên nhân khiến dạ dày gặp vấn đề, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược.
• Lạm dụng thuốc Tây: Tác dụng phụ của thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống viêm,… có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dạ dày và đường ruột. Vì vậy, nếu người bệnh lạm dụng các loại thuốc này trong thời gian dài có thể làm tăng khả năng mắc các bệnh lý liên quan đến dạ dày như trào ngược dạ dày thực quản, bệnh viêm dạ dày,…
• Căng thẳng, stress: Căng thẳng thần kinh là một trong những nguyên nhân gây trào ngược acid dạ dày. Theo các chuyên gia, căng thẳng hoặc stress kéo dài khiến acid dịch vị điều tiết quá mức kèm theo đó là sự thúc đẩy quá trình co bóp của dạ dày diễn ra mạnh khiến cơ tâm vị mở rộng dẫn đến chứng trào ngược. Chưa kể đến, căng thẳng thần kinh thường gây rối loạn chức năng tiêu hóa, gây khó khăn trong việc tiêu hóa. Khi đó, thức ăn tồn đọng trong dạ dày sản sinh hơi làm tăng áp lực khiến cơ tâm vị mở ra dẫn đến trào ngược dịch vị.
• Biến chứng bệnh lý dạ dày: Nhiễm vi khuẩn Hp, viêm loét dạ dày, viêm trợt hang vị dạ dày hoặc viêm xung huyết dạ dày,… có thể gây tổn thương dạ dày khiến cơ tâm vị bị rối loạn. Đây chính là nguyên nhân gây bệnh trào ngược dạ dày thực quản với triệu chứng ợ nóng, ợ chua hoặc nóng rát vùng thượng vị.

Yếu tố làm tăng nguy cơ bị trào ngược dạ dày

Một số yếu tố khác như độ tuổi, cân nặng, tiền sử mắc bệnh,… cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản, cụ thể như sau:

• Người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao bị trào ngược axit dạ dày. Cân nặng là một trong những yếu tố tác động trực tiếp lên vùng bụng và cơ thắt thực quản, cụ thể là tạo áp lực lớn lên các bộ phận này. Từ đó, nguy cơ trào ngược dạ dày – thực quản cũng tăng lên.
• Phụ nữ đang trong thai kỳ có nguy cơ mắc bệnh.
• Tiền sử bệnh lý về mô liên kết như viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì, thoát vị hoành, liệt dạ dày làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt không lành mạnh có thể khiến tình trạng trào ngược axit dạ dày xuất hiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn. Sử dụng thường xuyên thực phẩm chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, ăn quá no, ăn đồ chua khi đói,… có nguy cơ bị bệnh trào ngược dạ dày – thực quản.
• Thuốc lá, rượu bia: Hút thuốc lá hoặc sinh hoạt trong môi trường có người hút thuốc, uống rượu bia thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Ăn quá no trước khi ngủ.
• Căng thẳng, stress.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Các thuốc kháng cholinergic, kháng histamine, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc chẹn canxi, progesterone và nitrat,… làm giảm áp lực cơ thắt thực quản dưới (LES) gây nên tình trạng trào ngược dạ dày – thực quản.

Lưu ý: Nếu nghi ngờ thuốc đang dùng là nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản (GERD) Cô Bác, Anh Chị nên trao đổi với bác sĩ điều trị, tránh ngưng thuốc đột ngột. Để chẩn đoán chính xác tình trạng trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ thường thực hiện nội soi thực quản hoặc dạ dày toàn bộ. Ngoài ra, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản cũng có thể được phát hiện sớm khi Cô Bác, Anh Chị thực hiện tầm soát ung thư thực quản hoặc dạ dày định kỳ.

Tình trạng trào ngược dạ dày nôn ra máu là tình trạng cấp cứu y tế, bạn nên đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám. Không sử dụng bất cứ loại thuốc điều trị nào khi chưa có chỉ định của bác sĩ!

Xem thêm: Dịch vụ nội soi thực quản là làm gì?