Chứng khó tiêu chức năng là một trong những rối loạn tiêu hóa phổ biến và có thể kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Nguyên nhân khó tiêu chức năng vẫn chưa được xác định, đây là một rối loạn chức năng không do bệnh lý hoặc rối loạn cụ thể nào gây ra. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển chứng khó tiêu chức năng, bao gồm: Rối loạn nhu động dạ dày tá tràng: Rối loạn nhu động dạ dày – tá tràng là cơ chế sinh lý bệnh của khó tiêu chức năng. Các rối loạn nhu động bao gồm:

• Chậm làm trống dạ dày: quá trình làm rỗng dạ dày có thể chậm hoặc nhanh (dù không thường gặp) hơn bình thường ở 25% người mắc chứng khó tiêu chức năng. Dù chưa có bằng chứng rõ ràng nhưng tình trạng chậm làm trống dạ dày có thể gây chướng bụng, đầy hơi hay đầy bụng.
• Giảm khả năng giãn dạ dày: xảy ra ở 40% người mắc chứng khó tiêu chức năng. Dù chưa có bằng chứng rõ ràng nhưng tình trạng giảm khả năng giãn dạ dày có thể gây cảm giác no sớm.
• Tăng nhạy cảm dạ dày – tá tràng: là tình trạng tăng nhạy cảm với sự căng tức của phần dạ dày gần (vùng phình vị), với axit dịch vị dạ dày và các chất gây dị ứng trong lòng đường tiêu hóa trên. Dù chưa có bằng chứng rõ ràng nhưng tình trạng tăng nhạy cảm dạ dày – tá tràng có thể gây đau thượng vị sau ăn, ợ hơi và sụt cân.
• Rối loạn nhu động dạ dày thường gây khó chịu và nếu không điều tri sớm có thể đến một số bệnh về ống tiêu hóa, lâu ngày sẽ dẫn đến ung thư dạ dày. Vì vậy, đối với người bị rối loạn dạ dày, bác sĩ khuyến nghị nên thực hiện tầm soát ung thư dạ dày định kỳ.

Nhiễm vi khuẩn Hp: khoảng 39 – 87% người mắc chứng khó tiêu chức năng có nhiễm vi khuẩn Hp. Theo một số nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng, nhiễm khuẩn Hp làm tăng nguy cơ mắc bệnh khó tiêu chức năng. Các triệu chứng khó tiêu, đau vùng thượng vị có thể giảm sau khi điều trị diệt vi khuẩn Hp. Viêm tá tràng mức độ nhẹ: Bệnh viêm tá tràng do tăng bạch cầu ái toan liên quan đến các triệu chứng của bệnh như cảm giác no sớm và đau bụng. Nhiễm trùng, thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, dị ứng thực phẩm và stress có thể là nguyên nhân gây viêm niêm mạc tá tràng. Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt không lành mạnh có thể gây bệnh khó tiêu chức năng hoặc khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Một số thói quen không tốt trong ăn uống và sinh hoạt hằng ngày như:

• Chế độ ăn uống không hợp lý: ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, dầu mỡ, gia vị, ăn quá nhanh, không nhai kỹ, ăn quá no trước khi ngủ.
• Thuốc lá, rượu bia: hút thuốc lá hoặc sinh hoạt trong môi trường có người hút thuốc thường xuyên, uống nhiều rượu bia có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Căng thẳng, lo âu, stress.

Tác dụng phụ của một số loại thuốc: các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin và ibuprofen có thể gây ra các tổn thương ở dạ dày. Để chẩn đoán chính xác tình trạng khó tiêu chức năng, bác sĩ có thể thực hiện một số thăm khám lâm sàng, xét nghiêm, nội soi dạ dày để xác định nguyên nhân gây khó tiêu, từ đó chẩn đoán chứng khó tiêu chức năng sau khi loại trừ những bệnh lý khác gây ra các biểu hiện tương tự.

Xem thêm: Dịch vụ nội soi dạ dày bao gồm những gì?