Chế độ ăn nên chứa đủ chất xơ, lượng chất xơ cần tiêu thụ mỗi ngày là khoảng 15 – 20 gram cho mỗi 1.000 calo. Chất xơ thực vật, phần lớn không thể tiêu hóa và không hấp thụ được, làm tăng lượng phân. Một số thành phần của chất xơ cũng hấp thụ chất lỏng, làm cho phân trở nên mềm hơn giúp dễ đi cầu hơn.

• Hoa quả và rau củ giàu chất xơ như mận khô, táo, đu đủ, diếp cá,…
• Ngũ cốc nguyên cám.
• Các loại hạt.

Lưu ý: Cô Bác, Anh Chị không nên tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn lên đột ngột vì có thể gây đầy bụng, đầy hơi.

Tuy nhiên, khi bị tiêu chảy không nên ăn chất xơ, rau sống, trái cây khô, trái cây đóng hộp, nếu ăn trái cây tươi thì phải gọt bỏ vỏ, có thể thay thế bằng nước ép.

• Uống nhiều nước (ít nhất từ 1.5 đến 2 lít nước/ ngày), đặc biệt nên uống nước ấm vào buổi sáng khi tỉnh dậy.
• Uống nước có tác dụng mềm phân, giảm ma sát giữa niêm mạc ống tiêu hóa với khối phân khi phân di chuyển theo chiều nhu động và trọng lực.
• Hạn chế uống rượu bia và đồ uống có chứa cafein khiến cơ thể bị mất nước.

Xem thêm:

• Chẩn đoán mót rặn
• Điều trị mót rặn

Hoạt động thể chất cũng giúp làm tăng khả năng hoạt động của các cơ ở hậu môn, trực tràng. Đặt mục tiêu tập thể dục vừa phải 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 lần mỗi tuần với các môn thể thao như bơi lội, đạp xe, chạy bộ,…

Hình thành thói quen đi đại tiện vào mỗi buổi sáng, không nên nhịn đi đại tiện, không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh,… Trước khi đại tiện, có thể tập bài tập vận động sau: nhún nhảy, đứng lên ngồi xuống hoặc hít thở sâu và ép bụng vào. Bài tập này giúp cơ thể dự trữ được nhiều oxy, kích thích nhu động đại tràng.

Căng thẳng, lo âu trong thời gian dài có thể khiến các triệu chứng của bệnh viêm ruột (IBD) trở nên nghiêm trọng hơn. Các biện pháp giúp kiểm soát căng thẳng như ngồi thiền, tập thở sâu và thư giãn cơ bắp thường xuyên,…

Lưu ý:

Nội soi tiêu hóa là phương pháp thông dụng và có độ chính xác cao để chẩn đoán các bệnh lý đại – trực tràng. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, biểu hiện lâm sàng, kết quả xét nghiệm mà phương pháp nội soi có hoặc không có sinh thiết.

• Nội soi đại tràng sigma
• Nội soi đại trực tràng
• Nội soi đường ruột bằng viên nang

Nội soi đại – trực tràng có thể lấy mẫu sinh thiết phụ thuộc vào tình trạng hoặc nghi ngờ của bác sĩ trong quá trình nội soi. Các mẫu sinh thiết giúp chẩn đoán tình trạng viêm, loét hoặc bệnh lý ung thư đại – trực tràng.

Trong một số trường hợp, mót rặn có thể là triệu chứng của một bệnh lý nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng cần được chăm sóc y tế kịp thời, bao gồm:

• Nhiễm trùng đại tràng do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng.
• Áp xe hậu môn – trực tràng là tình trạng nhiễm trùng vùng hậu môn – trực tràng tạo thành một túi chất lỏng, sưng lên và gây đau, khó chịu. Áp xe vùng hậu môn – trực tràng nếu không được điều trị có thể lan đến bề mặt da tạo thành một đường rò. Khi áp xe vỡ hay được rạch tháo mủ sẽ tạo thành một đường thông từ lỗ trong (ống tuyến) với lỗ ngoài (nơi áp xe vỡ) qua một đường rò.
• Ung thư đại trực tràng là bệnh lý nguy hiểm, hình thành khối u ác tính ở trực tràng gây cảm giác mót rặn hậu môn, thay đổi thói quen đi tiêu, sụt cân,… Tầm soát ung thư tiêu hóa định kỳ theo chỉ định của bác sĩ ở những người bệnh có nguy cơ cao phát triển ung thư là rất cần thiết.

Xem thêm:

• Tầm soát ung thư đại tràng
• Tầm soát Ung thư ống hậu môn