Hi bạn, nuốt khó do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên và các dấu hiệu, triệu chứng cũng dễ bị nhằm lẫn với các bệnh lý khác. Mình xin chia sẻ nguồn mình tìm hiểu được về cách chẩn đoán nuốt khó như sau:

PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN TRIỆU CHỨNG NUỐT KHÓ

Để chẩn đoán chính xác chứng khó nuốt, bác sĩ sẽ kết hợp khám lâm sàng và cận lâm sàng giúp loại trừ các bệnh liên quan và tìm ra nguyên nhân chính khiến người bệnh có cảm giác nuốt khó.

Khám lâm sàng

Khám lâm sàng là bước đầu tiên giúp bác sĩ đánh giá và sàng lọc dựa vào tiền sử bệnh, các triệu chứng, dấu hiệu người bệnh đang mắc phải. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ thực hiện khám sức khỏe tổng quát và thu thập thông tin tình trạng sức khỏe bệnh nhân thông qua các câu hỏi như:

• Các triệu chứng của Cô Bác bắt đầu từ khi nào? Chúng liên tục hay không thường xuyên?
• Cô Bác có đang gặp khó khăn khi nuốt không? Khó nuốt nước bọt, khi dùng chất lỏng, chất rắn hay cả hai?
• Thức ăn có thường xuyên trào ngược vào khoang mũi không?
• Nước dãi và thức ăn có trào ra khỏi miệng mất kiểm soát không?
• Trong khi ăn có dễ bị sặc, ho hoặc nghẹn không?
• Cô Bác đã từng hoặc đang mắc các bệnh liên quan đến rối loạn thần kinh, rối loạn cơ, rối loạn nhu động, tắc nghẽn vật lý hoặc ung thư không?
• Cô Bác có bị giảm cân đột ngột không?

Khám sức khỏe tổng quát cần tập trung vào kiểm tra thần kinh, rối loạn tiêu hóa, các mô liên kết, tình trạng dinh dưỡng và bất kỳ bất thường nào về da và cơ. Trong quá trình khám sức khỏe, các bác sĩ sẽ xem xét các vấn đề sau:

• Đánh giá tình trạng dinh dưỡng, trọng lượng và các chỉ số của cơ thể.
• Quan sát sự xuất hiện dấu hiệu run cơ khi đang nghỉ ngơi.
• Khám cơ lực của mắt, miệng và mặt.
• Hiệu suất của một hành động lặp đi lặp lại của người bệnh trở nên yếu đi theo thời gian.
• Theo dõi dáng đi và khả năng giữ thăng bằng.
• Khám da để phát hiện phát ban, dày lên hoặc thay đổi cấu trúc, đặc biệt là ở đầu ngón tay.
• Kiểm tra cơ bắp, xem nhóm cơ nào bị suy yếu, teo cơ, co giật cơ hoặc căng cơ.
• Tuyến giáp có phình to hoặc bất thường không.

Cận lâm sàng chẩn đoán

Dựa vào tiền sử bệnh, các đánh giá và sàng lọc trong bước khám lâm sàng, người bệnh có thể thực hiện một hoặc nhiều cận lâm sàng như xét nghiệm, nội soi tiêu hóa, chẩn đoán hình ảnh hoặc đánh giá chức năng giúp bác sĩ có thể đánh giá tình trạng tổng quát và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Xét nghiệm

Kiểm tra trở kháng và pH: đo độ pH trong thực quản giúp bác sĩ xác định bệnh trào ngược axit dạ dày – thực quản có ảnh hưởng đến chức năng nuốt không.

Nội soi ống tiêu hóa

• Nội soi tiêu hóa trên (bao gồm nội soi thực quản, nội soi dạ dày): phương pháp sử dụng một ống nội soi mỏng được gắn camera nhỏ được đưa vào miệng xuống thực quản, giúp bác sĩ quan sát trực quan tình trạng của ống thực quản. Nội soi ống tiêu hóa trên đối với các nghi ngờ như tắc nghẽn, viêm loét, trào ngược axit, polyp, ung thư,… các bác sĩ sẽ thực hiện nội soi toàn bộ thực quản, dạ dày và tá tràng để tìm ra nguyên nhân gây chứng khó nuốt. Nội soi tiêu hóa là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán xác định tắc nghẽn thực quản.
• Nội soi sợi quang đánh giá nuốt (Phương pháp FEES): bác sĩ có thể kiểm tra chức năng nuốt nhờ vào một ống nội soi sáng, mỏng và máy ảnh đặc biệt được đưa qua đường mũi.

Nội soi dạ dày – thực quản có thể lấy mẫu sinh thiết phụ thuộc vào tình trạng hoặc nghi ngờ của bác sĩ trong quá trình nội soi. Các mẫu sinh thiết giúp tìm tình trạng viêm, bạch cầu ái toan, hẹp hoặc các khối u có nguy cơ ung thư hóa.

Chẩn đoán hình ảnh

Chụp X-quang với chất cản quang: dung dịch Bari được phủ lên toàn bộ thực quản giúp hình ảnh thực quản hiện rõ trên phim chụp X-quang, dựa vào đó bác sĩ có thể thấy những bất thường bên trong ống thực quản, vị trí tắc, chiều dài đoạn tắc cũng như đánh giá được hoạt động của cơ.

Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan): được đánh giá cao hơn so với chụp X-quang, đặc biệt trong việc chẩn đoán ung thư, chụp CT thực quản có thể phát hiện có khối u, tình trạng di căn và mức độ khối u phát triển như thế nào.

Ngoài ra, chụp MRI cũng có thể được chỉ định để tạo hình chi tiết các cơ quan và mô, giúp bác sĩ có thể đánh giá tổng quan và chính xác hơn.

Đánh giá chức năng

Đánh giá chức năng nuốt: Cô Bác, Anh Chị được yêu cầu nuốt các loại thực phẩm có phủ Bari với thành phần khác nhau. Phương pháp này giúp cung cấp hình ảnh thức ăn, chất lỏng di chuyển qua hầu họng xuống thực quản. Hình ảnh sẽ cho bác sĩ thấy các bất thường trong sự phối hợp của cơ miệng và cổ họng khi Cô Bác, Anh Chị nuốt. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể xác định xem thức ăn có đi vào khí quản không. Phương pháp này thường được thực hiện chung với nội soi sợi quang qua đường mũi.

Kiểm tra cơ thực quản bằng áp kế (Manometry): một ống nhỏ được đưa vào thực quản và nối với một máy ghi áp suất để đo mức độ co thắt cơ của thực quản khi Cô Bác, Anh Chị nuốt. Tầm soát ung thư tiêu hóa định kỳ cũng giúp bệnh nhân phát hiện ung thư giai đoạn sớm, giúp ngăn ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

Tìm hiểu thêm về: Điều trị chừng nuốt khó